Εάλω η Πόλις....

Εάλω η Πόλις......

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους στις 29 Μαΐου το 1453, είναι μία από τις τραγικότερες περιόδους που έζησε ποτέ η χώρα μας. Τότε, ίσως, για πρώτη φορά, ο Ελληνισμός βίωνε στο πετσί του την τουρκική σκληρότητα, βιαιότητα και κτηνωδία.
Η λαϊκή μούσα έχει αναφερθεί στην περίοδο της Αλώσεως πάρα πολλές φορές, άλλοτε με πόνο και θλίψη και άλλοτε με ελπίδα. Για παράδειγμα οι Θρύλοι και οι Παραδόσεις που συνεχίζονται από γενιά σε γενιά όπως εκείνες του μαρμαρωμένου βασιλιά όπου καθώς λένε όταν η Πόλη καταλήφθηκε από τους Τούρκους ο Παλαιολόγος μαρμάρωσε και από τότε περιμένει τον Ελληνικό στρατό που θα έρθει να ελευθερώσει τα πάτρια εδάφη για να ελευθερωθεί από την μαρμάρινη φυλακή και να οδηγήσει τον Ελληνικό στρατό στην νίκη. Ένας άλλος θρύλος είναι αυτός των μισο-τηγανισμένων ψαριών όπου σύμφωνα με την παράδοση ένας ιερέας έψηνε ψάρια να φάει και αυτά την ώρα που πάρθηκε η Πόλη έφυγαν από το τηγάνι μισοτηγανισμένα και επέστρεψαν στην γυάλα λέγοντας ότι η Πόλη πάρθηκε και ότι αυτά τα θα τηγανιστούν κι από την άλλη πλευρά όταν η Πόλη επιστρέψει στους προ-κατόχους της. (εννοώντας έτσι ότι εκεί υπάρχουν μισοτελειωμένες δουλειές και ότι πρέπει να γυρίσουμε για να τις ολοκληρώσουμε). Ή τον θρύλο για το χαμένο δισκοπότηρο, όπου κανείς δεν το βρήκε πουθενά ως τώρα και ότι θα εμφανιστεί όταν η Αγία Σοφία θα ξαναγίνει Ελληνική.
Όμως και η Λογοτεχνία αναφέρθηκε πολλάκις στον χαμό της Πόλης, πολλά δημοτικά, και όχι μόνο, έργα γράφτηκαν για εκείνη την εποχή.

Η Λαϊκή Μούσα αναφέρεται στην άλωση της Πόλεως

Θρήνος κλαυθμός και οδυρμός και στεναγμός και λύπη,
Θλίψις απαραμύθητος έπεσεν τοις Ρωμαίοις.
Εχάσασιν το σπίτιν τους, την Πόλιν την αγία,
το θάρρος και το καύχημα και την απαντοχήν τους.

Πάρθεν η Ρωμανία

Έναν πουλίν, καλόν πουλίν εβγαίν' από την Πόλην°
ουδέ στ' αμπέλια κόνεψεν ουδέ στα περιβόλια,
επήγεν και-ν εκόνεψεν α σου Ηλί' τον κάστρον.
Εσείξεν τ' έναν το φτερόν σο αίμα βουτεμένον,
εσείξεν τ' άλλο το φτερόν, χαρτίν έχει γραμμένον,
Ατό κανείς κι ανέγνωσεν, ουδ' ο μητροπολίτης°
έναν παιδίν, καλόν παιδίν, έρχεται κι αναγνώθει.
Σίτ' αναγνώθ' σίτε κλαίγει, σίτε κρούει την καρδίαν.
"Αλί εμάς και βάι εμάς, πάρθεν η Ρωμανία!"
Μοιρολογούν τα εκκλησιάς, κλαίγνε τα μοναστήρια
κι ο Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει, δερνοκοπιέται,
-Μη κλαίς, μη κλαίς Αϊ-Γιάννε μου, και δερνοκοπισκάσαι
-Η Ρωμανία πέρασε, η Ρωμανία 'πάρθεν.

-Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο.
(Δημοτικό τραγούδι του Πόντου)

Της Αγια-Σοφιάς

Σημαίνει ο Θιός, σημαίνει η γης, σημαίνουν τα επουράνια, σημαίνει κι η Αγια Σοφιά, το μέγα μοναστήρι, με τετρακόσια σήμαντρα κι εξηνταδυό καμπάνες, κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και διάκος. Ψάλλει ζερβά ο βασιλιάς, δεξιά ο πατριάρχης, κι απ΄την πολλήν την ψαλμουδιά εσειόντανε οι κολόνες. Να μπούνε στο χερουβικό και να 'βγει ο βασιλέας,
φωνή τους ήρθε εξ ουρανού κι απ' αρχαγγέλου στόμα:"Πάψετε το χερουβικό κι ας χαμηλώσουν τα 'αγια, παπάδες πάρτε τα γιερά και σεις κεριά σβηστήτε,γιατί είναι θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψει.Μόν' στείλτε λόγο στη Φραγκιά, να 'ρτουνε τρία καράβια°
το 'να να πάρει το σταυρό και τ' άλλο το βαγγέλιο,το τρίτο το καλύτερο, την άγια τράπεζά μας,μη μας την πάρουν τα σκυλιά και μας τη μαγαρίσουν".Η Δέσποινα ταράχτηκε και δάκρυσαν οι εικόνες."Σώπασε κυρά Δέσποινα, και μη πολυδακρύζεις, πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δικά μας είναι".
(Δημοτικό Τραγούδι)